Τα “Ρω του Έρωτα” του Οδυσσέα Ελύτη  (κατεβάστε το πλήρες εγγραφο σε μορφή .zip ΕΔΩ)

 ΤΑΞΗ: Δ’   

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ:Ελένη Πάσχου                                                                  

ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ

l Η γνωριμία και η απόλαυση της ποίησης του Οδ. Ελύτη

l Η έκφραση αισθητικών εμπειριών

 

ΔΡΑΣΕΙΣ

Πρώτη γνωριμία

Ανάγνωση του ποιήματος “Μάγια” του Οδ. Ελύτη (Η Γλώσσα μου, τάξη Δ’, τεύχος β’, εκδ. Ο.Ε.Δ.Β).  Αυθόρμητες αντιδράσεις των μαθητών/τριών. Λίγα λόγια για τη ζωή του ποιητή.

Ακούσματα – Επιλογή ποιημάτων

Ακούγονται τα μελοποιημένα ποιήματα του Οδ. Ελύτη (Το θαλασσινό τριφύλλι, Λ. Κόκοτος) – Επιλογή 5 ποιημάτων (Η Μάγια, Του Μικρού Βοριά, Το Θαλασσινό Τριφύλλι, Τα Τζιτζίκια, Το Δελφινοκόριτσο)

Τα 5 Ρω – Ο τόπος

Τα παιδιά ακούνε τα μελοποιημένα “5 Ρω” Συζήτηση για το πλαίσιο (χώρος) στο οποίο κινείται ο ποιητής (νησιά, θάλασσα, ήλιος - Ελλάδα).

Ήθη κι έθιμα των νησιωτών – Ομαδικές συνθετικές εργασίες

Τα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες συγκεντρώνουν και φέρνουν στην τάξη κείμενα και εικόνες για τα ήθη και έθιμα των νησιωτών και τις νησιωτικές παραδόσεις. Κάθε ομάδα “υιοθετεί” ένα νησί παρουσιάζει τα ήθη, έθιμα, παραδόσεις, διατροφή, ενδυμασία στην υπόλοιπη τάξη. Ακολουθεί συζήτηση. Τα παιδιά επιλέγουν και καταγράφουν σε τετράδιο τα περισσότερο ενδιαφέροντα.  

Ποίηση και θρησκευτικό συναίσθημα

Τα παιδιά εντοπίζουν και σχολιάζουν τη στενή σχέση των εθίμων και παραδόσεων με το θρησκευτικό συναίσθημα. Συνδέουν τη ζωή τους με τη θρησκεία. Μελετούν τα ποιήματα (κατά ομάδες), καταγράφουν στο τετράδιο τα ερωτικά και θρησκευτικά στοιχεία και τις παραδόσεις των νησιών.

Ποίηση και ζωγραφική

Τα παιδιά κολλάνε στο τετράδιο τα φωτοτυπημένα ποιήματα, ζωγραφίζοντας στολίζουν τις σελίδες με ζωγραφιές.

Το λεξιλόγιο του Οδ. Ελύτη

Γράφεται στο κέντρο του πίνακα το όνομα του ποιητή. Τα παιδιά λένε, αυθόρμητα, λέξεις που θυμίζουν Οδυσσέα Ελύτη (θάλασσα, ήλιος, φιλί, έρωτας, γλάρος, καράβι, γαλάζιο, μπλε κ. ά.). Οι λέξεις καταγράφονται γύρω από το όνομα του ποιητή. Τα παιδιά διαβάζοντας τις λέξεις θυμούνται τους στίχους των ποιημάτων και χρησιμοποιώντας τις λέξεις δημιουργούν ποιητικές φράσεις. Προετοιμασία για τη δημιουργία ποιημάτων.

Μικροί ποιητές

Τα παιδιά επιλέγουν λέξεις. Ο δάσκαλος/α δίνει (γράφει στον πίνακα) τον πρώτο στίχο κάθε στροφής και τα παιδιά γράφουν τους υπόλοιπους στίχους. Ενσωματώνουν λέξεις ή φράσεις του ποιητή. Τα ίδια τα παιδιά δίνουν τον τίτλο: “Ταξίδι στα μπλε του Ονείρου”. Ψάχνουν λέξεις οι οποίες ομοιοκαταληκτούν. Ο δάσκαλος/α δίνει τον αριθμό των συλλαβών, χτυπώντας τα χέρια του για να καταλάβουν τα παιδιά τη μουσικότητα που πρέπει να έχει ένα ποίημα. Τα παιδιά λένε στίχους και όλοι μαζί με το “τα-τα-τα-τα”  για να έλθουν οι επόμενες λέξεις μόνες τους αβίαστα. Για τα παιδιά η δημιουργία μοιάζει με ονειρικό ταξίδι γεμάτο ενθουσιασμό. Το ποίημα γράφεται στον πίνακα. Με το ερέθισμα: “πώς αλλιώς θα μπορούσε να γραφτεί;” αντικαθιστούμε λέξεις με άλλες πιο ταιριαστές ηχητικά. Το ποίημα απαγγέλλεται. Ο/Η μουσικός του σχολείου θα το μελοποιήσει

Μνήμες θάλασσας

Ο δάσκαλος/α διαβάζει στα παιδιά ένα κείμενο – απόσπασμα από το ταξιδιωτικό βιβλίο “Ταξίδια” του Κώστα Ουράνη, στο οποίο περιγράφεται ένα ταξίδι στα νησιά του Αιγαίου. Ταυτόχρονα ακούγονται μουσικά μοτίβα με θέμα τη θάλασσα. Τα παιδιά αντιδρούν αυθόρμητα. Ανακαλούν και διηγούνται μνήμες δικών τους ταξιδιών, ήλιους, καλοκαίρια, μυρωδιές, χρώματα, γεύσεις. Ζωγραφίζουν τις μυρωδιές και τις γεύσεις μόνο με χρώματα (χωρίς ρεαλιστικές εικόνες).

Ποίηση και ζωγραφική

Προβάλλονται ζωγραφικοί πίνακες με θεματολογία τη θάλασσα και τα νησιά. Τα παιδιά αντιδρούν αυθόρμητα σχολιάζοντας τα σημεία των έργων που τους αρέσουν. Περιγράφουν τις εικόνες, σχολιάζουν τα χρώματα, τα τεχνάσματα που χρησιμοποιεί ο καλλιτέχνης (ζωγράφος ή φωτογράφος) για να δημιουργήσει εντυπώσεις, τα συναισθήματα και τους ήχους που ξεπηδούν από την εικόνα. Τα παιδιά γράφουν κείμενα – ιστορίες τοποθετώντας τον εαυτό τους μέσα στο έργο. Ενθαρρύνονται να περιγράψουν φανταστικά σουρεαλιστικά ταξίδια.

Συντροφιά με τον Οδ. Ελύτη

Προβάλλεται video με συνέντευξη του Οδ. Ελύτη (εκπομπή: Μεγάλοι έλληνες συγγραφείς – Ε.Τ.1) και βιογραφικό – μελέτη για το έργο του ποιητή. Η προβολή διακόπτεται σε σημεία που επιλέγει ο δάσκαλος/α ή σε σημεία που προτείνουν οι μαθητές/τριες και γίνεται συζήτηση – αναζήτηση της προσωπικότητας του ποιητή. Ακούγονται μελοποιημένα τα 5 ποιήματα με μουσική Λίνου Κόκοτου, Μίκη Θεοδωράκη.

 Κολάζ

Τα παιδιά ξεφυλλίζουν βιβλία με κολάζ του Οδ. Ελύτη. Εκφράζουν τις πρώτες αυθόρμητες εντυπώσεις. Ακολουθεί συζήτηση (χρώματα, λιτότητα έκφρασης, συμβολισμός). Ομαδικά τα παιδιά επιλέγουν ένα κολάζ και το “ντύνουν” με στίχους του ποιητή. Δημιουργούν τα δικά τους κολάζ, κόβοντας και κολλώντας διάφορα χαρτιά (φωτογραφίες περιοδικών, κόλλες γλασέ, χαρτί γκοφρέ, κ.ά.).

Ανακαλύπτουμε τις Κυκλάδες

Σε μεγάλο χάρτη έχουν καλυφθεί τα ονόματα των νησιών. Τα παιδιά ανακαλύπτουν στα ποιήματα του Οδ. Ελύτη τα ονόματα των νησιών και τα τοποθετούν στη σωστή θέση (γράφοντάς τα ή με καρτέλες). Ο δάσκαλος/α βοηθάει με ερωτήσεις-ερεθίσματα: Νησί με το οποίο γράφουμε (Κίμωλος), Νησί στη “μύτη” της Αττικής, κ.ά. Ταυτόχρονα ανακαλύπτουμε τα σημεία του ορίζοντα π.χ. Νησί που βρίσκεται Ανατολικότερα από το …

Ένας ναυτικός αφηγείται…

Προσκαλούμε στην τάξη ένα ναυτικό. Ένα χάρτινο καραβάκι ξεκινά από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης (πάνω στο μεγάλο χάρτη της τάξης) και ταξιδεύει τα παιδιά στα νησιά του Αιγαίου. Καπετάνιος ο προσκεκλημένος ναυτικός, ο οποίος αφηγείται θαλασσινές ιστορίες, τα ταξίδια του, τις γνώσεις του γύρω από τη θάλασσα και τη ναυτική ζωή. Τα παιδιά ρωτούν, εκφράζουν εντυπώσεις.

Τα στοιχιά της θάλασσας

Τα παιδιά διαβάζοντας τα ποιήματα του Οδ. Ελύτη ανακαλύπτουν και υπογραμμίζουν τα στοιχιά της θάλασσας – εξωπραγματικά ατοιχεία (νεράιδες, γοργόνες κ.ά.). Γίνεται συζήτηση με θέμα τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζονται τα στοιχιά στα ποιήματα. Σε κάθε ομάδα δίδεται ένα μεγάλο κοχύλι, τα παιδιά το τοποθετούν κοντά στο αυτί τους, ακούν, φαντάζονται και περιγράφουν τους ήχους της θάλασσας. Ταυτόχρονα ακούγεται μουσική που αναφέρεται στη θάλασσα(Ντεμπισί). Μέσα σε κάθε κοχύλι υπάρχει ένα χαρτάκι, ένα μήνυμα που καλεί τα παιδιά να γράψουν και να εικονογραφήσουν μια συνάντησή τους με ένα στοιχιό. Τα θέματα:

·        Μεσ’ απ’ το κοχύλι που κρατάς, με φοβερή βουή βγαίνει ένα τελώνιο: Πώς είναι, από πού έρχεται και ποιες ευχές θέλεις να σου πραγματοποιήσει;

• Ψαρεύεις με τη βάρκα σου και ακούς το τραγούδι των σειρήνων. Σε παρασύρουν… Πού σε πάνε;
• Καλοκαίρι! Είσαι πάνω σ’ ένα βράχο. Ξαφνικά παρουσιάζεται μπροστά σου ένα δελφινοκόριτσο. Πώς είναι; Πού σε ταξιδεύει;
• Κολυμπάς σε γαλανά νερά και εμφανίζεται μπροστά σου μια γοργόνα. Πιάνεσαι απ’ την ουρά της και σε πάει στο σπίτι της. Πού ζει, πώς είναι, τι βλέπεις;
• Ενώ βρίσκεσαι στην αμμουδιά, γίνεται φουρτούνα και βγαίνει απ’ τα κύματα ο Ποσειδώνας. Είναι πολύ θυμωμένος! Άραγε, γιατί;
• Κάνεις μια βουτιά στη θάλασσα… Είσαι πολύ τυχερός. Μπροστά σου εμφανίζεται το θαλασσινό τριφύλλι. Πώς αλλάζει τη ζωή σου;
• Μια καλοκαιρινή βραδιά, σε παίρνει μαζί της η Πούλια και σε ταξιδεύει ψηλά, πάνω απ’ τη γη. Τι βλέπεις; Τι ακούς;

 

Οι 4 εποχές

Κάθε ομάδα παιδιών επιλέγει μια εποχή του χρόνου (άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνας) και την ανακαλύπτει στους στίχους του ποιητή. Ακολουθεί παρουσίαση της εποχής μέσα από τους στίχους και σχολιασμός των εντυπώσεων που δημιουργεί ο ποιητής. Οι εποχές εικονογραφούνται με ζωγραφιές. Τα παιδιά συλλέγουν ποιήματα που περιγράφουν εποχές του χρόνου και τα απαγγέλουν στην τάξη. 

Αριθμητικό ταξίδι

Ένα ταξίδι με καράβι στα νησιά του Αιγαίου, σύνταξη και λύση αριθμητικών προβλημάτων (αριθμητικές πράξεις με τις τιμές των εισιτηρίων, μονάδες μέτρησης αποστάσεων με τα ναυτικά μίλια, συμμιγείς αριθμούς με τις ώρες αναχώρησης και άφιξης των καραβιών).

Κοχύλια

Τα παιδιά ξεφυλλίζουν βιβλία που περιέχουν εικόνες κοχυλιών. Στη συνέχεια ζωγραφίζουν μεγάλα, πρωτότυπα και πολύχρωμα κοχύλια. Οι ζωγραφιές ενώνονται σ’ ένα μεγάλο κολάζ.

Παρουσίαση

Τα ίδια τα παιδιά συζητούν στις ομάδες τους τρόπους παρουσίασης του υλικού (ποιήματα, ζωγραφιές, κολάζ, κείμενα κ.ά.). Ενδεικτικοί τρόποι παρουσίασης: Τοιχοκόλληση του υλικού στους διαδρόμους του σχολείου, εφημερίδα της τάξης, μια ημέρα αφιερωμένη στον Οδ. Ελύτη κ.ά. 

 

(κατεβάστε το πλήρες έγγραφο σε μορφή .zip ΕΔΩ)